Stowarzyszenie Sympatyków byłej Kopalni "Anna"

Zespół składający się ze specjalistów, społeczników i urzędników spotykał się w dniach 16, 17 i 19.08.2021 r. W skład zespołu weszli: Piotr Kowol – z-ca burmistrza miasta, Joanna Sowa – skarbnik miasta, Marcin Grzenia – wiceprzewodniczący Rady Miejskiej, Adam Paruzel – radny, Marek Hawel – dyrektor MOK, Ewa Jaskóła – kierownik Wydziału Promocji, Franciszek Sobala – kierownik Wydziału Architektury, Anna Grzegorzek – Stowarzyszenie „Ratujmy Pszów”, Marek Kubik – Stowarzyszenie Sympatyków Byłej Kopalni „Anna”, Ewelina Seget – architekt, Krzysztof Pietrek – analityk marki, Hanna Blokesz-Bacza – webdesigner.
Do zadań tego zespołu należy wypracowanie strategii rozwoju tego terenu, przedstawienie pomysłów i koncepcji jego zagospodarowania, przyjaznych dla mieszkańców Pszowa, a zarazem interesujących dla gości z regionu i ponadregionalnych. Zastanawiano się nad możliwościami wkomponowania w projekt zabytkowych budynków kopalni oraz nadania im nowych funkcji.
Najwięcej czasu poświęcono na określenie cech, zasad i reguł pozwalających wypracować koncepcję marki premium, czyli stworzenie czegoś ponad prowincjonalnego, czegoś wyjątkowego. Prace te odbywały się pod kierownictwem Krzysztofa Pietrka, analityka marki. Członkowie zespołu zgodzili się co do generalnych wytycznych jakimi powinni się kierować w przyszłości projektanci. Uznano, że teren ten powinien być przyjazny mieszkańcom miasta, powinien służyć całym rodzinom i powinien być na tyle ciekawy, aby zainteresować gości z regionu i nie tylko. Postanowiono nawiązać w tym zakresie współpracę ze studentami architektury z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu.
Przewiduje się następne terminy spotkań zespołu.

W dniu 05.07.2021 r. odbyło się spotkanie grupy osób, mających stanowić trzon zespołu, powołanego do opracowania założeń do przyszłego parku kulturowego na terenach pokopalnianych. Grupie przewodniczył z-ca burmistrza Piotr Kowol, a stowarzyszenie reprezentował Marek Kubik. Spotkanie rozpoczęło się rekonesansem w obiektach kopalnianych.
Następnie wszyscy uczestnicy „wyprawy” udali się do Urzędu Miasta, gdzie Krzysztof Pietrek nakreślił harmonogram przyszłych prac zespołu. Spotkanie zakończyło się ustaleniem terminów przyszłych zebrań.

W dniu 21 czerwca 2021 r. w MOK w Pszowie odbyło się spotkanie połączonych komisji Rady Miejskiej i zaproszonych gości którego tematem było wykorzystanie i zagospodarowanie terenów po kopalni „Anna”. W spotkaniu tym wzięli również udział członkowie Stowarzyszenia Sympatyków Byłej Kopalni Anna – Marcin Biegalski i Marek Kubik. Oprócz radnych i przedstawicieli organizacji społecznych w spotkaniu uczestniczyła senator Ewa Gawęda i Krzysztof Pietrek zajmujący się strategią marki. W trakcie spotkania przedstawiono koncepcję utworzenia na terenach kopalni Anna parku kulturowego.
Jest to forma ochrony zabytków, która może powstać na obszarach o ponadregionalnej wartości kulturowej. Wszyscy zebrani poparli pomysł utworzenia parku, a z ramienia stowarzyszenia głos zabrał Marek Kubik, który przypomniał o tym, że tego typu pomysły i rozwiązania stowarzyszenie proponowało już od lat. 
Dobrym początkiem do powstania parku kulturowego jest projekt ( na który są środki) budowy biblioteki w maszynowni i łaźni kobiecej szybu Jan, a na samym szybie usytuowanie punktu widokowego. 
Wszyscy uczestnicy spotkania zadeklarowali chęć uczestniczenia w pracach zespołu mającego opracować koncepcję parku kulturowego.

W dniu 15.04.2021r. Muzeum Węgla Kamiennego w Zabrzu, koordynator INDUSTRIADY 2021r. poinformowało, że konkurs na „obiekt zaprzyjaźniony” 12 edycji święta Szlaku Zabytków Techniki został rozstrzygnięty. W ramach konkursu wyłoniono pięć obiektów zaprzyjaźnionych. Są to:

– Maszynownia szybu Chrobry I kopalni „Anna” w Pszowie,

– Pszowska prochownia – obiekt zgłoszony przez Stowarzyszenie Paramilitarne „Prochownia 1910” w Gliwicach,

– Marina Gliwice na Kanale Gliwickim,

– Browar Zamkowy w Raciborzu,

– Stacja Biblioteka w Rudzie Śl.

Przyznanie tego tytułu jest równoznaczne z udziałem w działaniach promocyjnych święta, jak i uczestnictwem w ramach festiwalu, którego finał zaplanowano na 11 września 2021r.

Tak więc po czterech latach walki naszego stowarzyszenia, o wpisanie obiektów kopalni „Anna” do Szlaku Zabytków Technik Województwa Śląskiego, możemy ogłosić pierwszy, namacalny sukces. Zdajemy sobie sprawę, że jest to dopiero początek drogi mającej zaprowadzić nas do właściwego zagospodarowania terenów pokopalnianych, w tym wyeksponowania unikalnych obiektów architektury industrialnej, znajdujących się na tym obszarze. Niemniej jednak mamy prawo dzisiaj ogłosić zwycięstwo naszego czteroletniego uporu, konsekwencji, mozolnego tłumaczenia i pracy jaką wykonaliśmy. Przytoczmy w tym miejscu często powtarzaną przez nas maksymę: „Kropla drąży skałę”.

W dniu 22.03.2021r. odbyło się drugie spotkanie w sprawie przystąpienia do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, które było kontynuacją tematu rozpoczętego w lutym br. W związku z ogłoszeniem motywu przewodniego tegorocznej Industriady i warunków oraz terminu naboru wniosków, Urząd Miasta Pszów zaprosił na spotkanie wszystkie zainteresowane strony. W spotkaniu wzięli udział: z-ca burmistrza Piotr Kowol, z-ca Przewodniczącego Rady Miejskiej Marcin Grzenia, przedstawiciel Stowarzyszenia Sympatyków Byłej Kopalni „Anna” Marek Kubik, pracownice Wydziału Promocji Ewa Jaskóła i Ewelina Mike oraz dyrektor MOK Marek Hawel. Piotr Kowol poinformował zebranych , że tegoroczna Industriada będzie się odbywać pod hasłem „Technika. To Was zaskoczy!”, której finał zostanie zorganizowany 11.09.br. Wnioski kandydatów do uzyskania tytułu obiektu zaprzyjaźnionego Industriady należy składać do dnia 01.04.br. Biorąc pod uwagę krótki termin do opracowania i złożenia wniosku, uczestnicy zastanawiali się nad propozycjami programowymi wrześniowej imprezy na ternie kopalni „Anna”. Marek Kubik w imieniu Stowarzyszenie zaproponował wystawę oryginalnych tablic BHP z czasów funkcjonowania kopalni, zorganizowanie stoiska sprzedaży książek o KWK „Anna” oraz zadeklarował udział trzech przewodników, którzy będą oprowadzać zwiedzających.

MOK wystąpił z propozycją zorganizowania specjalnych gier technicznych dla dzieci oraz występy zespołu tanecznego. Rozważano również udział krótkofalowców i zorganizowanie pleneru malarskiego. Należy dodać, że władze miasta chcą zgłosić do Industriady „tylko” budynek maszynowni szybu Chrobry I . Marek Kubik przekonywał , że należy zgłosić cały kompleks obiektów autorstwa Hansa Poelziga, a w minimalnym zakresie przynajmniej budynki maszynowni i nadszybia z wieżą stalową szybu Chrobry I. Dwa ostatnie obiekty stanowią bowiem nierozerwalną całość. Te argumenty jednak nie zostały przyjęte i Piotr Kowol poinformował, że wniosek będzie dotyczył jedynie maszynowni Chrobry I.

Można rzec: dobre i to.

W dniu 26.02.2021r. w siedzibie naszego stowarzyszenia odbyło się zebranie sprawozdawczo- wyborcze Walnego Zebrania Członków. W trakcie zebrania Prezes Andrzej Stroka przedstawił zebranym sprawozdanie zarządu z działalności stowarzyszenia w latach 2017 – 2021. W swoim wystąpieniu przypomniał wiele działań i inicjatyw podjętych przez stowarzyszenie mających na celu uratowanie zabytków przemysłowych kopalni „Anna” oraz właściwe zagospodarowanie terenów pokopalnianych. Wspomniał o wizycie pana Petera Poelziga z małżonką, wnuka niemieckiego architekta Hansa Poelziga, autora projektów wielu obiektów industrialnych znajdujących się na terenie kopalni. Przypomniał , że na zaproszenie stowarzyszenia przyjeżdżali do Pszowa liczni przedstawiciele instytucji wojewódzkich, którzy pomagali w ratowaniu obiektów zabytkowych „Anny”. Żeby wspomnieć tylko kilku, jak np. : marszałek województwa Henryk Mercik, wojewódzki konserwator zabytków Łukasz Konarzewski, twórca Szlaku Zabytków Techniki Adam Hajduga, dyrektor Regionalnego Instytutu Kultury w Katowicach Adam Kowalski i inni. Podkreślił, że członkowie stowarzyszenia czynnie brali udział w sesjach i komisjach Rady Miejskiej w Pszowie. W wyniku czteroletniej działalności stowarzyszenia wydaje się , że udało się przekonać władze miasta do złożenia wniosku o wpisanie zabytkowych obiektów kopalni do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Jest to realizacja naszego postulatu sformułowanego już w 2017roku. Po w/w sprawozdaniu rozpoczęła się dyskusja. Następnie Walne Zebranie Członków udzieliło absolutorium ustępującemu Zarządowi. W następnym punkcie przeprowadzono wybory do władz nowego zarządu. W wyniku wyborów Prezesem Zarządu został Marek Kubik, zaś Wiceprezesem Marcin Biegalski.

Podjęto konieczne uchwały i po wolnych głosach i wnioskach zakończono zebranie.

Pokłosiem naszego pisma z dnia 09.02.2021r. było zaproszenie na spotkanie w Urzędzie Miasta Pszów wystosowane przez z-cę burmistrza Piotra Kowola.
Spotkanie odbyło się w dniu 18.02.2021r. i poświęcone było planowanemu przez władze miasta wpisaniu zabytkowych obiektów kopalni „Anna” do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Aby zostać wpisanym do Szlaku Zabytków Techniki należy złożyć do Zarządcy Szlaku stosowny wniosek wraz z kwestionariuszem aplikacyjnym. Obiekt aplikujący do Szlaku Zabytków Techniki musi spełnić kryteria regulaminu, a ponadto co najmniej dwukrotnie ( dwa lata z rzędu) otrzymać nagrodę w konkursie ogłaszanym i zorganizowanym przez Operatora Szlaku Zabytków Techniki o tytuł „Obiektu Zaprzyjaźnionego Industriady” i uczestniczyć w Święcie Szlaku Zabytków Techniki – Industriada.
Ostateczną decyzję o wpisanie lub odmowie wpisania obiektu do Szlaku Zabytków Techniki podejmuje w formie uchwały Zarząd Województwa Śląskiego. W spotkaniu z ramienia naszego stowarzyszenia wzięli udział Marcin Biegalski i Marek Kubik, zaś Urząd Miasta reprezentowali burmistrz Czesław Krzystała, z-ca burmistrza Piotr Kowol i dwie pracowniczki wydziału promocji.
Piotr Kowol przedstawił plan działania , który miałby doprowadzić do wpisania zabytków kopalni „Anna” do Szlaku. Oczywiście gorąco poparliśmy ten pomysł i zaoferowaliśmy pomoc w jego realizacji i przy późniejszej organizacji Industriad.
Po ożywionej dyskusji zakończyliśmy spotkanie z dużymi nadziejami.

Pragnę przypomnieć , że walczymy o to od czterech lat. Wielokrotnie o tym pomyśle pisaliśmy i zgłaszaliśmy go na różnych forach i w różnych dyskusjach.
Być może wreszcie uda się w odpowiedni sposób zaprezentować zabytki przemysłowe kopalni „Anna” i we właściwy sposób zagospodarować tereny wokół nich. Kropla drąży skałę !
Czyżby przełom ?

Marek Kubik